Spahn maskede çizgisini korudu

Almanya’da koronavirüs salgınının başlamasının üzerinden yaklaşık altı yıl geçtikten sonra, dönemin Sağlık Bakanı Jens Spahn Bundestag’daki Corona Enquete Komisyonu’nda dinlendi. Spahn, kriz dönemindeki temel hedeflerinin sağlık sisteminin çökmesini engellemek olduğunu söyledi. Spahn, “O zaman ortada bir yol haritası yoktu” derken sürecin ‘hayat memat meselesi’ olduğuna dikkat çekti.

Spahn, İtalya’nın Bergamo kentinden, New York’tan ve Londra’dan gelen yüksek ölüm sayılı görüntülerin Almanya’da yaşanmaması için hareket ettiklerini belirtti. Maske gibi malzemelerde ise aynı anda tüm dünyada talep patlaması yaşandığını anlattı. Spahn, “Bütün dünya aynı şeyi istiyordu. Krallar ve devlet başkanları bile tedarikçilere ulaşıyordu. Ben de bunu ‘şube düzeyinde arayın’ diyerek yürütemezdim” dedi.

Maske alımı eleştirisi: Ciddi bir aşırı alım

Komisyonda maske tedariki konusu yeniden sert tartışmalara yol açtı. Federal Sayıştay’dan Oliver Sievers’in aktardığına göre Sağlık Bakanlığı 2020 baharında 5,9 milyar avro karşılığında 5,8 milyar maske satın aldı. Bu maskelerin 3,4 milyarının daha sonra imha edilmek zorunda kaldığı ifade edildi. Sievers, tabloyu ‘ciddi bir aşırı alım’ olarak niteledi.

Depolama gibi ek giderlerde yaklaşık 510 milyon avroluk maliyet oluştuğu, başka masrafların da gündemde olduğu kaydedildi. Komisyonda, Karl Lauterbach döneminde görevlendirilen özel denetçi Margaretha Sudhof’un raporu da hatırlatıldı. Raporda, Sağlık Bakanlığı’nın uzman birimlerin tavsiyesine rağmen geniş ölçekli alıma girdiği ve bunun ‘ciddi maliyet ve risk’ doğurduğu değerlendirmesine yer verildi.

Muhalefet: Sözleşmeler özensiz, hukukî açıklar var

Muhalefet milletvekilleri, özellikle sözleşmelerin niteliği ve alım sürecinin yürütülme biçimi üzerinden Spahn’a yüklendi. Yeşiller’in komisyon sözcüsü Paula Piechotta, kullanılan kamu kaynağının büyüklüğüne dikkat çekerek Spahn’ın ‘bunun ne kadar para olduğuna dair hissini kaybettiğini’ söyledi. Piechotta, sözleşmelerin ‘özensiz hazırlandığını’ ve ‘hukukî kusurlar’ içerdiğini savundu.

Bir diğer eleştiri de alımın normalde bu işten sorumlu federal tedarik kurumlarınca değil, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmesiydi. Bu kapsamda, kriz masasının öngördüğünün 20 katı maske alımı için açık bir karar alınmadığı iddia edildi.

Spahn: Hızlı hareket etmek zorundaydık

Spahn, savunma çizgisini korudu. Federal tedarik kurumlarının o hız ve ölçekte alım yapabilecek durumda olmadığını belirterek “Hızlı hareket etmek zorundaydık” dedi.

Buna karşın geriye dönük bazı dersler çıkardığını da söyledi. Danışmanlık mekanizmasının daha geniş ve daha şeffaf biçimde kamuoyuna anlatılması gerektiğini vurgulayan Spahn, bu konuda ilk günden itibaren daha iyi bir çerçeve kurulabileceğini ifade etti. Spahn’a göre kamuoyunda, hükûmetin yalnızca bir-iki uzman tarafından yönlendirildiği izlenimi oluştu ve bu ‘yanlış bir algı’ yarattı.

“Bugün kimse sanık sandalyesinde değil”

Komisyon üyesi SPD’li Jens Peick ise oturumun bir yargılama olmadığını vurgulayarak “Bugün kimse sanık sandalyesinde değil” dedi. Peick, amaçlarının açık soruları netleştirmek, güveni güçlendirmek ve bir sonraki krize daha hazırlıklı olmak olduğunu söyledi.