ABD nükleer denemelere yeniden başlamak istiyor!

ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social’da nükleer denemelerin ‘derhal’ başlayacağını yazdı. Savunma Bakanlığı’na (paylaşımında “Savaş Bakanlığı” dedi) ‘diğer ülkelerle eşit temelde’ talimat verdiğini açıkladı. Hangi tür denemeler ve hangi başlıklarla yapılacağı net değil.

1992’den beri sahada patlatma yok

ABD, 1992’den bu yana Nevada National Security Site’ta nükleer patlatma yapmadı. Denemeler, yeni sistemlerin davranışını ve mevcut başlıkların güvenilirliğini ölçmek için veri sağlıyor. Karar, Rusya ve Çin’e mesaj olarak yorumlanıyor.

Siyaset ve uzmanlardan itiraz

Nevada milletvekili Dina Titus,“Kesinlikle hayır. Bunu durdurmak için yasa teklifi sunacağım” dedi. Eski Başkan Bill Clinton’ın Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapan kitle imha uzmanı Gary Samore ise “ABD cephaneliğinin güvenilirliği için denemeler gerekli değil; bu Rusya ve Çin’e hediye olur” dedi. NNSA uzmanları da 2024 yazında teknik zorunluluk görmediklerini belirtmişti.

ABD’nin mevcut doğrulama çerçevesi

ABD, zincir reaksiyon içermeyen nükleer malzeme testleri, ileri düzey bilgisayar simülasyonları ve füze/harp başlığı testleri yürütüyor. Pek çok uzmana göre bu yöntemler, gerçek patlatma ihtiyacını ortadan kaldırıyor.

Rusya’nın testleri ve silah kontrolü gündemi

Vladimir Putin, 21 Ekim’de nükleer seyir füzesi ‘Burevestnik’ ve nükleer tahrikli ‘Poseidon’ sualtı aracının testlerinin başarılı olduğunu duyurdu. Bunlar taşıyıcı sistem denemeleri; nükleer patlatma değil. ABD–Rusya arasındaki New START Anlaşması Şubat 2026’da sona eriyor; yeni bir çerçeve için müzakere yok.

Nükleer kulüp ve tarihsel hatırlatma

SIPRI’ye göre nükleer silaha sahip dokuz ülke var; ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık, Fransa, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore ve İsrail. ABD 1945–1992 arasında 1.000’in üzerinde deneme yaptı; Çin 1996’ya kadar 45 denemede kaldı. 1945’te ABD’nin Hiroşima ve Nagazaki’ye attığı bombalar, savaşta kullanılan tek nükleer silah örnekleri olarak kayda geçti.

Şi Cinping’le görüşmesinden hemen önce...

ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ikili görüşme için Güney Kore'nin Busan şehrinde bir araya geldi. ABD Başkanı Donald Trump, "Başkan Şi, büyük bir ülkenin büyük lideri, uzun vadede fantastik bir ilişki kuracağımıza inanıyorum" dedi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ise, "Çin'in kalkınması, ABD'nin 'Amerika'yı yeniden büyük yapma' vizyonuyla çelişmiyor" ifadelerini kullandı.

Ne var ki Trump'ın nükleer deneme mesajının Şi Cinping'le görüşmesinden hemen öncesine gelmesi de dikkat çeken bir ayrıntı olarak yorumlandı.