Hollanda'da bu hafta neler yaşandı?

Hollanda, 29 Ekim seçimlerine günler kala aşırı sağcı Geert Wilders’in liderliğindeki Özgürlük Partisi (PVV) etrafında şekillenen tartışmalarla çalkalanıyor. Anketler PVV’yi açık ara birinci gösterse de, orantılı temsil sistemi nedeniyle çoğunluk hükümeti kurması neredeyse imkânsız.

Siyaset tarihçisi Bert van den Braak, “Meclis çoğunluğu olmayan bir kabine hemen düşer. Wilders liderliğinde bu çok olası” dedi. VVD, CDA, D66 ve GroenLinks–PvdA partileri PVV ile koalisyona kapıyı kapattı. JA21 olası tek müttefik görünse de, sayılar 76 sandalyelik eşik için yeterli değil.

Wilders, “Birinci partinin dışlanması anti-demokratiktir” diyerek tepkisini sürdürürken, analistler seçim sonrası “teknokrat kabine” veya “azınlık modeli” gibi geçici formüllerin gündeme gelebileceğini belirtiyor.

Siyasete güven tarihî dipte: Ülke yanlış yöne gidiyor

Norstat araştırmasına göre Hollandalıların yüzde 39’u siyasete hiç güvenmiyor; yüzde 75’in hükûmete güveni son bir yılda azaldı. Katılımcıların yarısı “ülke yanlış yöne gidiyor” diyor, yüzde 74 gidişattan “çok endişeli.”

Başlıca kaygılar: enflasyon, göç ve uluslararası krizler. Buna karşın halkın yüzde 83’ü kendini “mutlu” olarak tanımlıyor. Hollanda, siyasal güven açısından Avrupa ortalamasının altına düşmüş durumda; İskandinav ülkeleriyle fark “şeffaf ve istikrarlı yönetim geleneği”yle açıklanıyor.

Yapay zekâ seçim rehberi testinde 'taraflı' çıktı

Hollanda Veri Koruma Kurumu (AP), seçim öncesinde sohbet botlarının oy tavsiyelerini test etti ve sonuçların “güvenilmez ve bariz biçimde taraflı” olduğunu duyurdu. Botların, sorunun içeriğinden bağımsız olarak seçmeni çoğunlukla PVV veya GroenLinks–PvdA’ya yönlendirdiği tespit edildi.

AP, seçmenlere yapay zekâ destekli asistanlar yerine uzun süredir kullanılan şeffaf karşılaştırma araçlarını –KiesKompas ve StemWijzer– kullanma çağrısı yaptı. Kurum, “Yapay zekâ sistemleri oy rehberi olarak sistematik biçimde sınıfta kalıyor; bu, özgür seçimlerin bütünlüğü açısından risk” uyarısında bulundu.

Teknoloji devlerinin (Facebook, TikTok, X, Google) seçim güvenliği oturumuna katılmaması Meclis’te tepkilere yol açtı. Milletvekilleri, “şirketlerin seçim süreçlerindeki rolü şeffaf olmalı” dedi.

Roblox’a çocuk güvenliği incelemesi

İçişleri Bakanlığı, çevrim içi oyun platformu Roblox hakkında “çocuk hakları etki değerlendirmesi” başlattı. Oyun, şiddet, cinsellik ve dolandırıcılık riskleri nedeniyle mercek altında.

Bakan Yardımcısı Van Marum, “Çocuklar için çevrim içi dünya değerli ama aynı zamanda riskli” dedi. Roblox’un yüz tanıma ve ebeveyn denetimi gibi önlemlerine rağmen, çocukların yaşını yanlış beyan ederek güvenlik filtrelerini aşabildiği belirtiliyor.

Platform, “kuralları ihlal eden hesapların kapatıldığını” savundu. Hollanda incelemesi, daha önce Instagram ve TikTok’ta uygulanan çocuk güvenliği denetimlerinin yeni halkası olacak.

Yapay zekâ destekli sahte kampanyalar yayılıyor

Ulusal Dolandırıcılık Yardım Hattı, “2 avroya çanta”, “bir ay bedava kahve” gibi sahte kampanyalarla 2025’te binin üzerinde kişinin dolandırıldığını açıkladı. Mağdur sayısı geçen yıla göre on kat arttı.

Dolandırıcılar, yapay zekâ ile hazırlanmış sahte marka görselleri ve metinleri kullanarak sosyal medyada küçük ödemeler karşılığında pahalı abonelikler başlatıyor. ACM, “Açık onay vermediyseniz ödeme zorunluluğunuz yok” hatırlatması yaptı.

Siber güvenlik uzmanı Brenno de Winter, “Gerçek kurumlar sizi asla acele karar vermeye zorlamaz; bunu yalnızca dolandırıcılar yapar” uyarısında bulundu.

Aile içi şiddet bildirimleri yeniden artışta

CBS verilerine göre 2025’in ilk yarısında aile içi şiddet ve çocuk istismarı şüphesiyle 66 bin başvuru yapıldı. Bu, 2024’e göre 2 bin, 2022’ye göre yüzde 10 artış anlamına geliyor.

Başvuruların yüzde 70’i polis ve adlî mercilerden geldi. Vaka dağılımında çocuk istismarı ve partner şiddeti öne çıkıyor. Sosyal hizmet kurumu Veilig Thuis, 85 bin kişiye danışmanlık sağladı; uzmanlar artışın hem farkındalıkla hem de ekonomik stresle ilişkili olabileceğini belirtiyor.

Eindhoven’da 180 Napoli taraftarı gözaltına alındı

PSV–Napoli Şampiyonlar Ligi maçı öncesi polis, olası çatışma ve taşkınlık riski nedeniyle 180 Napoli taraftarını topluca gözaltına aldı. Dört PSV taraftarı da kısa süreli gözaltına alındı.

Belediye, maçı “en yüksek risk kategorisi”nde değerlendirdi; şehir merkezinde arama ve kimlik kontrolü yetkisi genişletildi. Belediye Başkanı Jeroen Dijsselbloem, “Olası şiddet olaylarını başlamadan engellemek istiyoruz” dedi.