Savcılık: Saints & Stars’ta ‘emek sömürüsü’ bulgusu yok

Hollanda Savcılığı (OM), Saints & Stars’ta çalışan temizlikçilerin yaptığı 11 başvuruyu inceledi ve “İnsan ticareti ve emek sömürüsü olduğu sonucuna varılamadı” dedi. Ancak ‘insan kaçakçılığı’ ve ‘sahtecilik’ şüphesine ilişkin dosya kapanmadı.

Denetim ve devam eden başlıklar

OM’ye göre Çalışma Teftiş Kurumu, haziranda zincirin tesislerinde çalışma izni bulunmayan kişiler tespit etti. İlk aşamada emek sömürüsü şüphesi doğdu; ek inceleme ve başvurular sonrası insan ticareti yönünden delil yeterli görülmedi. İnsan kaçakçılığı (kâr karşılığı yasa dışı ikamete yardım) suçu için azamî ceza 6 yıl.

Basına yansıyan iddialar

Konu, temmuz sonunda Het Parool’un haberleriyle gündeme geldi. Haberde, Filipinli ve Endonezyalı temizlikçilerin pasaportlarının alındığı ve mesailerin 17 saate kadar çıktığı iddia edilmişti. Saints & Stars’ın sahibi Tom Moos iddiaları reddetmişti.

Tarafların tepkisi

Zincirin avukatı Peter Plasman, kaynağı açıklanmayan iddialara karşı ‘meçhule hakaret ve iftira’ şikâyeti yaptı. Şirket, OM açıklamasını ‘şeffaf çalışma biçimimizin doğrulanması’ olarak yorumlayıp, diğer suçlamaların da düşeceğine tam güven duyduklarını açıkladı.

Daha önce neler yaşanmıştı?

Haziran 2025’te Hollanda Çalışma Teftiş Kurumu, Saints & Stars’ın Amsterdam’daki şubelerinde çalışma izni olmayan kişilerin çalıştırıldığını tespit etti; denetim emek sömürüsü şüphesini de gündeme taşıdı. Ardından savcılık (OM) dosyayı açtı.

Süreç, 26 Temmuz 2025’te Het Parool’un haberiyle kamuoyunun gündemine oturdu. Gazete; Filipinli ve Endonezyalı temizlikçilerin pasaportlarının toplandığını, günde 17 saate varan mesailere zorlandıklarını ve yatakhanelerde yabancılarla aynı yatağı paylaşmaya mecbur bırakıldıklarını yazdı. Bu bulgular kısa sürede diğer mecralara da yansıdı.

İddialar üzerine şirket, temizlikten sorumlu yöneticileri görevden uzaklaştırdı; sahibi Tom Moos kamuoyuna yaptığı açıklamalarda suçlamaları reddetti ve denetimlerle iş birliği yaptıklarını savundu. Ağustos başında ise Het Parool, bazı temizlikçilere ‘iyi muamele gördüklerine dair beyan’ karşılığı kişi başı 5 bin avro teklif edildiğini öne sürdü; şirket bu iddiayı kabul etmedi.

Ağustos sonu itibarıyla OM, dosyada insan ticareti ve insan kaçakçılığı şüpheleriyle soruşturma yürüttüğünü doğruladı. Şirket cephesi buna karşı ‘hakaret, iftira ve şantaj girişimi’ iddialarıyla suç duyurusunda bulundu. Filipinler Çalışma Göçü Bakanlığı da ülkesinden gelen işçilerin durumuna ilişkin ayrı bir idari inceleme başlattı.

Ekim ortasında, OM’ye 11 başvuru ulaştığı açıklandı. 28 Ekim 2025’te savcılık, bu başvurular ve ek inceleme sonucunda ‘emek sömürüsü/insan ticareti yok’ değerlendirmesini paylaştı; ancak ‘insan kaçakçılığı’ ve ‘evrakta sahtecilik’ başlıklarında soruşturmanın süreceğini bildirdi. Şirket, aynı gün yaptığı açıklamada iç soruşturmalarının da sömürü tespit etmediğini öne sürdü.